L'odyssée commence à Astypalaia en 2012
Dans l'île d'Astypalaia, à la recherche de la "Mythologie de la Mer Egée"!
Είμαι
Αιγαιοπελαγίτης ως τις ρίζες, τα νησιά είναι η πατρίδα μου. Δεν ξέρω
καλά αν αυτό είναι ζήτημα κληρονομικότητας ή ελεύθερης εκλογής, αλλά
στα νησιά αισθάνομαι τη μεγαλύτερη συνεννόηση, τη μεγαλύτερη αρμονία με
το φυσικό και με το ανθρώπινο περίγυρο. Από τα νησιά και τους νησιώτες
γυρεύω την πρωταρχική αλήθεια των πραγμάτων που με απασχολούν, τη βάση
όπου θα στηριχτώ για να κοιτάξω πιο μακριά.
Georges Théotokas, Πνευματική Πορεία.
Georges Théotokas, Πνευματική Πορεία.
Les stagiaires devant l'église principale de la forteresse qui couronne le village d'Astypalaia;
lors de nos promenades à la découverte de l'île nous avons eu l'occasion d'arriver jusqu'au sommet de la colline tout en plongeant dans l'histoire locale:
depuis l'époque antique marquée par les dernières trouvailles provenant du cimetière d'enfants jusqu'à la période médiévale avec les aventures de la famille vénitienne de Quirini...
Moments de travail - ateliers
de langue : lectures, commentaires et discussions.
Abrités du soleil sur la terrasse
de la taverne de Frosso ou sur le sable
chaud au bord du grand bleu, nous nous sommes laissés emporter par la
magie de la Mer Egée:
Cette année nous avons consacré nos ateliers de langue à des pages de la littérature grecque dite "de la Mer Egée". Il s'agit du regard que la génération des années 1930 porte sur cette espace géographique et culturel. En effet, après la Catastrophe de Smyrne et l'enfermement du monde grec dans les frontières de l'Etat Hellénique, la Mer Egée s'offre comme une nouvelle ouverture à la redécouverte du monde...
Cette année nous avons consacré nos ateliers de langue à des pages de la littérature grecque dite "de la Mer Egée". Il s'agit du regard que la génération des années 1930 porte sur cette espace géographique et culturel. En effet, après la Catastrophe de Smyrne et l'enfermement du monde grec dans les frontières de l'Etat Hellénique, la Mer Egée s'offre comme une nouvelle ouverture à la redécouverte du monde...
Ύστερα απ' όσα είχε ζήσει [ο σερ Άρθουρ
Κάστιμπαλ], ύστερα απ' τη μοίρα
των ωκεανών, η θάλασσα τούτη του ήταν σα λίμνη, σαν παιχνίδι. Έλεγε ν'
ανασάνει λίγο τον αέρα της και να βγει πάλι έξω απ' τα στενά, χωρίς να
πολυσκοτιστεί μαζί της. Όμως στη Μεσόγειο φυσούνε ανακατεμένοι άνεμοι,
ρεύματα δυνατά. Αυτά τον τράβηξαν χαμηλότερα. Ακόμη πιο χαμηλά. Πιο
χαμηλά. Ώσπου τον έφεραν στη χώρα του Αγαίου, στη χώρα του μύθου.
[...] Ο άνθρωπος ήρθε στην Ελλάδα. Και καθώς μπήκε στον τόπο των Θεών
και των Σατύρων, στη Γυμνή και Γαλάζια Χώρα δεν το μπορεί πια να φύγει.
Ταξίδεψε όλους τους ωκεανούς και μπόρεσε να φύγει απ' όλους τους τόπους
όπου είχε φτάξει. Γιατί όλοι κάτι είχαν που δεν ήταν
τελειωμένο,
που δεν ήταν πλήρες. Όμως η Ελλάδα δεν αφήνει χώρο για επιθυμία και για
Χίμαιρα. Η Ελλάδα είναι
η Χίμαιρα.
Ο σερ Άρθουρ Κάστιμπαλ από τότε ζει με την Ελλάδα. έμαθε όλα τα παραμύθια της κι όλα τα νησιά του Αρχιπελάγου της. Εκεί που ταξιδεύει πιο πολύ, σχεδόν κάθε νύχτα, είναι τα νησιά των Κυκλάδων. Το μελτέμι τον παίρνει μαζί του, τον παίρνουν τα κύματα. Στήνει τ' αυτί του κι ακούει απ' το βάθος να έρχονται ήχοι. Απ' το βάθος του χρόνου, απ' το βάθος του Μύθου. Λένε για Νύμφες και για Σατύρους, για Θεούς με πάθη και αδυναμίες, με φόβους και με πονηριές - για τους μόνους σωστούς Θεούς που ήρθαν στη γη και κατανόησαν τον άνθρωπο, επειδή ήταν πολύ ανθρώπινοι. Έκαμαν τη φύση φίλο τους - τον Κεραυνό και τη Βροχή και την Αστραπή και τον Άνεμο - σύντροφο χρήσιμο στα πάθη και στις χαρές τους, όχι όπλο για την καταδυνάστευση του ανθρώπου.
Extrait d'Αιολική Γη, roman d'Ilias Venezis
Ο σερ Άρθουρ Κάστιμπαλ από τότε ζει με την Ελλάδα. έμαθε όλα τα παραμύθια της κι όλα τα νησιά του Αρχιπελάγου της. Εκεί που ταξιδεύει πιο πολύ, σχεδόν κάθε νύχτα, είναι τα νησιά των Κυκλάδων. Το μελτέμι τον παίρνει μαζί του, τον παίρνουν τα κύματα. Στήνει τ' αυτί του κι ακούει απ' το βάθος να έρχονται ήχοι. Απ' το βάθος του χρόνου, απ' το βάθος του Μύθου. Λένε για Νύμφες και για Σατύρους, για Θεούς με πάθη και αδυναμίες, με φόβους και με πονηριές - για τους μόνους σωστούς Θεούς που ήρθαν στη γη και κατανόησαν τον άνθρωπο, επειδή ήταν πολύ ανθρώπινοι. Έκαμαν τη φύση φίλο τους - τον Κεραυνό και τη Βροχή και την Αστραπή και τον Άνεμο - σύντροφο χρήσιμο στα πάθη και στις χαρές τους, όχι όπλο για την καταδυνάστευση του ανθρώπου.
Extrait d'Αιολική Γη, roman d'Ilias Venezis
Mε την πατρίδα τους δεμένη στα πανιά και τα κουπιά στον άνεμο κρεμασμένα
Oι ναυαγοί κοιμήθηκαν ήμεροι σαν αγρίμια νεκρά μέσα στων σφουγγαριών τα σεντόνια
Aλλά τα μάτια των φυκιών είναι στραμένα στη θάλασσα
Mήπως τους ξαναφέρει ο νοτιάς με τα φρεσκοβαμένα λατίνια
Kι ένας χαμένος ελέφαντας αξίζει πάντοτε πιο πολύ από δυο στήθια κοριτσιού που σαλεύουν
Mόνο ν' ανάψουνε στα βουνά οι στέγες των ερημοκκλησιών με το μεράκι του αποσπερίτη
Nα κυματίσουνε τα πουλιά στης λεμονιάς τα κατάρτια
Mε της καινούργιας περπατησιάς το σταθερό άσπρο φύσημα
Kαι τότε θά 'ρθουν αέρηδες σώματα κύκνων που μείνανε άσπιλοι τρυφεροί και ακίνητοι
Mες στους οδοστρωτήρες των μαγαζιών μέσα στων λαχανόκηπων τους κυκλώνες
Όταν τα μάτια των γυναικών γίναν κάρβουνα κι έσπασαν οι καρδιές των καστανάδων
Όταν ο θερισμός εσταμάτησε κι άρχισαν οι ελπίδες των γρύλων.
[...]
Στου πικραμένου την αυλή ήλιος δεν ανατέλλει
Mόνο σκουλήκια βγαίνουνε να κοροϊδέψουν τ' άστρα
Mόνο φυτρώνουν άλογα στις μυρμηγκοφωλιές
Kαι νυχτερίδες τρων πουλιά και κατουράνε σπέρμα.
Στου πικραμένου την αυλή δε βασιλεύει η νύχτα
Mόνο ξερνάν οι φυλλωσιές ένα ποτάμι δάκρυα
Όταν περνάει ο διάβολος να καβαλήσει τα σκυλιά
Kαι τα κοράκια κολυμπάν σ' ένα πηγάδι μ' αίμα.
Στου πικραμένου την αυλή το μάτι έχει στερέψει
Έχει παγώσει το μυαλό κι έχει η καρδιά πετρώσει
Kρέμονται σάρκες βατραχιών στα δόντια της αράχνης
Σκούζουν ακρίδες νηστικές σε βρυκολάκων πόδια.
Στου πικραμένου την αυλή βγαίνει χορτάρι μαύρο
Mόνο ένα βράδυ του Mαγιού πέρασε ένας αγέρας
Ένα περπάτημα ελαφρύ σα σκίρτημα του κάμπου
Ένα φιλί της θάλασσας της αφροστολισμένης.
Kι αν θα διψάσεις για νερό θα στίψουμε ένα σύννεφο
Kι αν θα πεινάσεις για ψωμί θα σφάξουμε ένα αηδόνι
Mόνο καρτέρει μια στιγμή ν' ανοίξει ο πικραπήγανος
N' αστράψει ο μαύρος ουρανός να λουλουδίσει ο φλόμος.
Mα είταν αγέρας κι έφυγε κορυδαλλός κι εχάθη
Eίταν του Mάη το πρόσωπο του φεγγαριού η ασπράδα
Ένα περπάτημα ελαφρύ σα σκίρτημα του κάμπου
Ένα φιλί της θάλασσας της αφροστολισμένης.
Extraits d'Αμοργός, poème de Nikos Gatsos
Σκύψε αν μπορείς στη
θάλασσα τη σκοτεινή ξεχνώντας
τον ήχο μιας φλογέρας πάνω σε πόδια γυμνά
που πάτησαν τον ύπνο σου στην άλλη ζωή τη βυθισμένη.
Γράψε αν μπορείς στο τελευταίο σου όστρακο
τη μέρα τ' όνομα τον τόπο
και ρίξε το στη θάλασσα για να βουλιάξει.
Bρεθήκαμε γυμνοί πάνω στην αλαφρόπετρα
κοιτάζοντας τ' αναδυόμενα νησιά
κοιτάζοντας τα κόκκινα νησιά να βυθίζουν
στον ύπνο τους, στον ύπνο μας.
Eδώ βρεθήκαμε γυμνοί κρατώντας
τη ζυγαριά που βάραινε κατά το μέρος
της αδικίας.
Φτέρνα της δύναμης θέληση ανίσκιωτη λογαριασμένη αγάπη
στον ήλιο του μεσημεριού σχέδια που ωριμάζουν,
δρόμος της μοίρας με το χτύπημα της νέας παλάμης
στην ωμοπλάτη
στον τόπο που σκορπίστηκε που δεν αντέχει
στον τόπο που ήταν κάποτε δικός μας
βουλιάζουν τα νησιά σκουριά και στάχτη.
Bωμοί γκρεμισμένοι
κι οι φίλοι ξεχασμένοι
φύλλα της φοινικιάς στη λάσπη.
Exrait de Γυμνοπαιδία - Σαντορίνη, poème de Georges Seferis
τον ήχο μιας φλογέρας πάνω σε πόδια γυμνά
που πάτησαν τον ύπνο σου στην άλλη ζωή τη βυθισμένη.
Γράψε αν μπορείς στο τελευταίο σου όστρακο
τη μέρα τ' όνομα τον τόπο
και ρίξε το στη θάλασσα για να βουλιάξει.
Bρεθήκαμε γυμνοί πάνω στην αλαφρόπετρα
κοιτάζοντας τ' αναδυόμενα νησιά
κοιτάζοντας τα κόκκινα νησιά να βυθίζουν
στον ύπνο τους, στον ύπνο μας.
Eδώ βρεθήκαμε γυμνοί κρατώντας
τη ζυγαριά που βάραινε κατά το μέρος
της αδικίας.
Φτέρνα της δύναμης θέληση ανίσκιωτη λογαριασμένη αγάπη
στον ήλιο του μεσημεριού σχέδια που ωριμάζουν,
δρόμος της μοίρας με το χτύπημα της νέας παλάμης
στην ωμοπλάτη
στον τόπο που σκορπίστηκε που δεν αντέχει
στον τόπο που ήταν κάποτε δικός μας
βουλιάζουν τα νησιά σκουριά και στάχτη.
Bωμοί γκρεμισμένοι
κι οι φίλοι ξεχασμένοι
φύλλα της φοινικιάς στη λάσπη.
Exrait de Γυμνοπαιδία - Σαντορίνη, poème de Georges Seferis
Ateliers de danses de l'île
d'Astypalaia, des îles voisines et de tout le Dodécanèse...
Après
les cours de langue, en fin d'après-midi, quand la
chaleur tombe quelques moments de détente avec les ateliers de
danses.
Cette année nous avons suivi les mélodies de l'île d'Astypalaia et nous avons découvert les traditions d'un monde au carrefour des Cyclades et du Dodécanèse.
Cette année nous avons suivi les mélodies de l'île d'Astypalaia et nous avons découvert les traditions d'un monde au carrefour des Cyclades et du Dodécanèse.
Visites et promenades
pour découvrir les richesses de l'île.
Se perdre dans le dédale des ruelles nous a permis de découvrir l'architecture du pays, ses maisons bourgeoises et ses cours cachées. Nous avons également visité sa vieille école qui abrite les équipes des fouilles archéologiques où nous avons été reçus et informés par les responsables de la mission sur les recherches concernant le cimetière des bébés trouvé à la périphérie du village.
Nous n'avons pas manqué non plus un bon nombre d'églises qui font le charme du pays et qui constituent son histoire. Habituellement fermées au publique, elles ont été ouvertes pour nous. Dans la cathédrale, Notre-Dame de Portaïtissa, nous avons été reçus par le pope qui nous a expliqué la légende de la fondation de l'église et de son icône miraculeuse; il nous a permis de voir les reliques du Saint Anthimos, moine du Mont Athos et fondateur de l'église.
Κέντρο
της καλλιτεχνικής ενέργειας στην Ελλάδα, χιλιάδες χρόνια τώρα, κι από
την εποχή της αυγής των πολιτισμών, υπήρξε το Αγαίο. Εκεί, στη γαλάζια
λεκάνη που ενώνει και χωρίζει συνάμα τις τρεις ιστορικές ηπείρους,
συντελέστηκαν ανέκαθεν οι πιο τολμηρές κι οι πιο γόνιμες συναντήσεις
του πνεύματος.
Ο Ελληνισμός, παρών πάντοτε στα χείλη της λεκάνης αυτής (και τότε μονάχα όντας σε θέσει να ολοκληρώνει το νήμα της αποστολής του μέσα στον κόσμο), γινόταν ο ενσυνείδητος λειτουργός μιας ακατάπαυστης αφομοιωτικής ενέργειας, που με το υλικό παρμένο από την Ανατολή και τη Δύση εξακολουθητικά πλαστουργούσε πρότυπα πολιτισμού, διάφορα και στην ουσία και στη μορφή από κείνα που του είχαν χρησιμέψει για πρώτη ύλη.
Στον ομφαλό λοιπόν του Αγαίου έβλεπε το φως, όχι απλά και μόνο η ισσορόπηση δύο κόσμων, αλλά ένας τρίτος κόσμος, ισοδύναμος με τους άλλους δύο σε πρωτογένεια και αλήθεια. Ο κόσμος αυτός στην εξέλιξή του γνώρισε πολλές φάσεις. Όμως, για ένα μάτι που ξέρει να βλέπει, όλες αυτές οι φάσεις διαπερνούνται κατά βάθος από το ίδιο χαρακτηριστικό ρεύμα που ζωοποιά κινήθηκε σε όλες τις περιπετειώδεις ανελίξεις της φυλής, και σήμανε πάντοτε την ορθή αντιστοιχία του φυσικού και του νοητού κόσμου.
Εxtrait d'Ανοιχτά Χαρτιά d'Odysseas Elytis
Υπάρχουνε τόποι που είναι ωραίοι απλώς. Υπάρχουνε άλλοι που έχουνε σημασία επειδή στο χώρο τους αναπτύχθηκε ένας ορισμένος πολιτισμός. το Αγαίο όμως συνδιάζει και τα δύο. Είναι μια μοναδικότητα, γιατί δεν πιστεύω ότι υπάρζει πουθενά αλλού αυτή η συνεχής διείσδυση στεριάς και θάλασσας, και αυτή η καθαρότητα. Επομένως, είναι αυτό που δίνει μια μοναδικότητα στη φυσιογνωμία μας από το ένα μέρος, και από το άλλο σηκώνει ένα απέραντο, σε βάθος, πολιτισμό, χωρίς κανένα χάσμα.
Extrait d'Αυτοπροσωπογραφία σε λόγο προφορικό d'Odysseas Elytis
Θαλασσοξυπνημένη, αγέρωχη
Όρθωσες ενα στήθος βράχου
Κατάστιχτου απ'την έμπνευση της όστριας
Για να χαράξει εκεί τα σπλάχνα της η οδύνη
Για να χαράξει εκεί τα σπλάχνα της η ελπίδα
Με φωτιά με λάβα με καπνούς
Με λόγια που προσηλυτίζουν το άπειρο
Γέννησες τη φωνή της μέρας
Έστησες ψηλά
Στην πράσινη και ρόδινη αιθεροβασία
Τις καμπανες που χτυπαει ο ψηλορείτης νους
Δοξολογωντας τα πουλια στο φως του μεσαυγουστου
Extrait du poème Ωδή στη Σαντορίνη d'Odysseas Elytis
Ο Ελληνισμός, παρών πάντοτε στα χείλη της λεκάνης αυτής (και τότε μονάχα όντας σε θέσει να ολοκληρώνει το νήμα της αποστολής του μέσα στον κόσμο), γινόταν ο ενσυνείδητος λειτουργός μιας ακατάπαυστης αφομοιωτικής ενέργειας, που με το υλικό παρμένο από την Ανατολή και τη Δύση εξακολουθητικά πλαστουργούσε πρότυπα πολιτισμού, διάφορα και στην ουσία και στη μορφή από κείνα που του είχαν χρησιμέψει για πρώτη ύλη.
Στον ομφαλό λοιπόν του Αγαίου έβλεπε το φως, όχι απλά και μόνο η ισσορόπηση δύο κόσμων, αλλά ένας τρίτος κόσμος, ισοδύναμος με τους άλλους δύο σε πρωτογένεια και αλήθεια. Ο κόσμος αυτός στην εξέλιξή του γνώρισε πολλές φάσεις. Όμως, για ένα μάτι που ξέρει να βλέπει, όλες αυτές οι φάσεις διαπερνούνται κατά βάθος από το ίδιο χαρακτηριστικό ρεύμα που ζωοποιά κινήθηκε σε όλες τις περιπετειώδεις ανελίξεις της φυλής, και σήμανε πάντοτε την ορθή αντιστοιχία του φυσικού και του νοητού κόσμου.
Εxtrait d'Ανοιχτά Χαρτιά d'Odysseas Elytis
Υπάρχουνε τόποι που είναι ωραίοι απλώς. Υπάρχουνε άλλοι που έχουνε σημασία επειδή στο χώρο τους αναπτύχθηκε ένας ορισμένος πολιτισμός. το Αγαίο όμως συνδιάζει και τα δύο. Είναι μια μοναδικότητα, γιατί δεν πιστεύω ότι υπάρζει πουθενά αλλού αυτή η συνεχής διείσδυση στεριάς και θάλασσας, και αυτή η καθαρότητα. Επομένως, είναι αυτό που δίνει μια μοναδικότητα στη φυσιογνωμία μας από το ένα μέρος, και από το άλλο σηκώνει ένα απέραντο, σε βάθος, πολιτισμό, χωρίς κανένα χάσμα.
Extrait d'Αυτοπροσωπογραφία σε λόγο προφορικό d'Odysseas Elytis
Θαλασσοξυπνημένη, αγέρωχη
Όρθωσες ενα στήθος βράχου
Κατάστιχτου απ'την έμπνευση της όστριας
Για να χαράξει εκεί τα σπλάχνα της η οδύνη
Για να χαράξει εκεί τα σπλάχνα της η ελπίδα
Με φωτιά με λάβα με καπνούς
Με λόγια που προσηλυτίζουν το άπειρο
Γέννησες τη φωνή της μέρας
Έστησες ψηλά
Στην πράσινη και ρόδινη αιθεροβασία
Τις καμπανες που χτυπαει ο ψηλορείτης νους
Δοξολογωντας τα πουλια στο φως του μεσαυγουστου
Extrait du poème Ωδή στη Σαντορίνη d'Odysseas Elytis
L'Ange d'Astypalaia, collage d'Elytis
-