L'odyssée commence entre Constantinople et Smyrne...
Le périple commence une fois encore à Constantinople.
Au fond à droite la Basilique
Sainte Sophie avec ses minarets « Comme des doigts dressés droit vers
le ciel. Comme s’ils disaient : c’était la volonté de Dieu, nous ne
sommes pas responsables ».
«οι μιναρέδες δάχτυλα να
δείχνουν ίσια στον ουρανό. Ήταν θέλημα Θεού, εμείς δεν φέρουμε καμιά
ευθύνη, σαν να έλεγαν»
Ρέα Σταθοπούλου, Οι
Ποδηλάτισσες, Αθήνα 2004, Ωκεανίδα.
Sur
la carte un aperçu de notre parcours depuis Constantinople
jusqu’au sud de Smyrne
Σ’
αυτά τα
μέρη
δεν
μπορείς
να μη
συλλογίζεσαι
ολοένα
την
παλιά
Ρωμιοσύνη.
Τέσσερεις
ή
πέντε
αρχαιολογίες
στη
Μικρασία:
προκλασική,
κλασική,
ελληνιστική,
βυζαντινή
–
και η
νεοελληνική.
Τούτη την
τελευταία
την
αρπάζεις
τη
στιγμή
που
βυθίζεται
στο χώμα.
Μπορείς
να
διακρίνεις
ακόμη
τους
λώρους
που
τη
δένουν
με
τον πάνω
κόσμο
και
κόβουνται
ο
ένας μετά
τον
άλλον.
Ελληνική
γλώσσα,
εκκλησίες,
σπίτια,
παραδομένες
χειρονομίες.
Έπειτα
από δύο
γενεές
όλα
αυτά θα
έχουν
σβήσει.
Και
τώρα για
πόσους
υπάρχουν
ακόμη; Λέω
σ’ ένα
ξένο:
«Είδα
τρεις
χριστιανικές
εκκλησίες».
Απάντηση:
«Υπάρχουν
πολλές
φάμπρικες
εδώ».
Αυτός
είναι
ξένος,
αλλά τα
πατριωτάκια
μου;
Γιώργος
Σεφέρης
Μέρες Ε΄
1 Γενάρη 1945 –
19 Απρίλη 1951
εκδόσεις
Ίκαρος
Vue
d’Aïvali, port jumeau de Mytilène, face
à l’île de Lesvos
Δευτέρα 3
Ιουλίου,
1950
Στις 09.00,
Αϊβαλί.
Μέτρησα
τρεις
χριστιανικές
εκκλησίες,
στο
καμπαναριό
της
μιας,
μισοφέγγαρο.
Δεν
έτυχε να
γνωρίσω
άλλοτε
αυτή
τη χώρα,
ωστόσο
εύκολα
μπορώ
να
φανταστώ
την
αλλοτινή
ζωή
της, και
στην
ακροθαλασσιά,
και στα
στενά
με τις
καμάρες,
και
στα
σπίτια
(κολόνες
στις
πόρτες,
ιωνικές,
δωρικές,
κορινθιακές),
δικά μας
σπίτια
που
μοιάζουν
αποναρκωμένα
τώρα.
Γιώργος
Σεφέρης
Μέρες Ε΄
1 Γενάρη 1945 –
19 Απρίλη 1951
εκδόσεις
Ίκαρος

- Dans les rues de cette
bourgade tranquille à
l’architecture
néoclassique caractéristique des côtes
d’Asie Mineure, on croise
toujours des vieillards qui parlent parfaitement le grec avec
l’accent
crétois. Ces sont des turco crétois parfaitement
grécophones déplacés
suite aux échanges de populations convenus par le
Traité de Lausanne en
1923.

- Autour de la table,
dans une maison typique
grecque
d’Aïvali, dite
la maison du curé car elle se trouve derrière
l’église des « Archanges
», nous avons eu le plaisir de partager quelques pages du
journal
intime de Georges Seferis.

- Depuis le mont Pagos,
nous
contemplons la ville
qui
s'étend
à nos pieds. La Smyrne moderne s'étale
aujourd'hui sur
les cendres des anciens quartiers grecs et arméniens
incendiés en 1922.
Η
καμπάνα
του
ρολογιού
της
Αγίας
Φωτεινής,
που
ακουγότανε
σ’
ολάκερη
τη
μεγάλη
πολιτεία
με
τις
τρακόσες
χιλιάδες
ψυχές,
χτύπησε
δώδεκα.
Τούτη
την ώρα,
φιόριζε
ο
Φραγκομαχαλάς.
Γυναικόκοσμος
στο
δρόμο
και
στα
μαγαζιά.
Έβρισκες
σ’
αυτά ό,τι
κι αν
λαχταρούσε
η
ψυχή σου:
τον
Ουρανό
με τ’
άστρα, την
Πούλια,
το
Φεγγάρι
και
τον
Αυγερινό.
Σκολνούσανε
κ’ οι
υπάλληλοι
από
τις
τράπεζες.
Είτανε
κάτι να
’σαι
τραπεζιτικός,
ξεχώριζες
μέσα στην
κοινωνία,
λογαριαζόσουνα
γαμπρός
αν
είσουνα
μπεκιάρης.
Φεύγανε
και
οι
κύριοι
απ’
τα
γραφεία
τους.
Χαιρετούρες
δεξιά
ζερβά.
Όπως την
Κυριακή
πρωί
στο
Κιαι,
έντεκα
με
δωδεκάμισι.
Κοσμάς
Πολίτης
ΣΤΟΥ
ΧΑΤΖΗΦΡΑΓΚΟΥ
Τα
σαραντάχρονα
μιας
χαμένης
πολιτείας
Επιμέλεια
ΡΕΤΕR ΜΑCKRIDGE
Α'
ΑΝΑΤΥΠΩΣΗ
Ερμής
Αθήνα 1990
Τράβηξα
ίσια
στην
Αγία
Φωτεινή
κι
άναψα στη
χάρη
της το
κεράκι
που μου
παράγγειλε
η
μάνα μου.
Κι
ύστερα
καρφώθηκα
να
βλέπω
και να μη
χορταίνω
το
καμπαναριό.
Είκοσι
μέτρα
μπόι,
τέσσερα
πατώματα,
όλο
μάρμαρο.
Κι
ανάγλυφος
ο
Χριστός
να
κάθεται
στο
πηγάδι
και να
τα λέει
με τη
Σαμαρείτιδα.
Κι οι
καμπάνες
φανταχτερές,
γλυκόλαλες,
δώρο των
μεγάλων
δουκώνε
της
Ρωσίας,
και
κατάκορφα,
στον
τρούλο,
ο χρυσός
σταυρός
να
λάμπει
στον
ήλιο,
παρηγοριά
και
σκέπη
για
όλους
τους
ραγιάδες,
που το
’χαν
καύχημα,
γιατί
ο
σταυρός
έστεκε
πιο
ψηλά από
την
ημισέληνο
που ήταν
στημένη
στο
μιναρέ
του Ισάρ
τζαμί.
Διδώ
Σωτηρίου
Ματωμένα
Χώματα
Μυθιστόρημα
Εκδόσεις
Κέδρος

- Αν
υπάρχει
αυτό που
λένε
παράδεισος,
το χωριό
μας, ο
Κιρκιτζές,
ήταν
ένα
δείγμα
του.
Κοντά
στο Θεό
ζούσαμε,
ψηλά,
ανάμεσα
σε
κατάφυτα
βουνά
και
ξαγναντεύαμε
ολόκληρο
τον
καρπερό
κάμπο
της
Έφεσος,
που
ήτανε
δικός
μας
ίσαμε τη
θάλασσα,
ώρες
δρόμο, όλο
συκομπαχτσέδες
και
λιόδεντρα,
καπνά,
μπαμπάκια,
στάρια,
καλαμπόκια
και
σουσάμια.
Διδώ
Σωτηρίου
Ματωμένα
Χώματα
Μυθιστόρημα
Εκδόσεις
Κέδρος

- A quelques
kilomètres d'Ephèse, visite du village natal
de Dido Sotiriou, le fameux Kirkitzes, scène du roman
"Terres de
Sang". Nous avons eu la chance de travailler comme Dido Sotiriou jadis
dans l'une des écoles de ce village autrefois
peuplé
uniquement de Grecs.
Hélas, l'école est désormais un
café...