L'odyssée commence entre Constantinople et Smyrne...

Le périple commence une fois encore à Constantinople.

Au fond à droite la Basilique Sainte Sophie avec ses minarets « Comme des doigts dressés droit vers le ciel. Comme s’ils disaient : c’était la volonté de Dieu, nous ne sommes pas responsables ».

«οι μιναρέδες δάχτυλα να δείχνουν ίσια στον ουρανό. Ήταν θέλημα Θεού, εμείς δεν φέρουμε καμιά ευθύνη, σαν να έλεγαν»

Ρέα Σταθοπούλου, Οι Ποδηλάτισσες, Αθήνα 2004, Ωκεανίδα.

Sur la carte un aperçu de notre parcours depuis Constantinople jusqu’au sud de Smyrne

Σ’ αυτά τα μέρη δεν μπορείς να μη συλλογίζεσαι ολοένα την παλιά Ρωμιοσύνη. Τέσσερεις ή πέντε αρχαιολογίες στη Μικρασία: προκλασική, κλασική, ελληνιστική, βυζαντινή – και η νεοελληνική. Τούτη την τελευταία την αρπάζεις τη στιγμή που βυθίζεται στο χώμα. Μπορείς να διακρίνεις ακόμη τους λώρους που τη δένουν με τον πάνω κόσμο και κόβουνται ο ένας μετά τον άλλον. Ελληνική γλώσσα, εκκλησίες, σπίτια, παραδομένες χειρονομίες. Έπειτα από δύο γενεές όλα αυτά θα έχουν σβήσει. Και τώρα για πόσους υπάρχουν ακόμη; Λέω σ’ ένα ξένο: «Είδα τρεις χριστιανικές εκκλησίες». Απάντηση: «Υπάρχουν πολλές φάμπρικες εδώ». Αυτός είναι ξένος, αλλά τα πατριωτάκια μου;

Γιώργος Σεφέρης
Μέρες Ε΄
1 Γενάρη 1945 – 19 Απρίλη 1951
εκδόσεις Ίκαρος

Vue d’Aïvali, port jumeau de Mytilène, face à l’île de Lesvos

Δευτέρα 3 Ιουλίου, 1950
Στις 09.00, Αϊβαλί. Μέτρησα τρεις χριστιανικές εκκλησίες, στο καμπαναριό της μιας, μισοφέγγαρο. Δεν έτυχε να γνωρίσω άλλοτε αυτή τη χώρα, ωστόσο εύκολα μπορώ να φανταστώ την αλλοτινή ζωή της, και στην ακροθαλασσιά, και στα στενά με τις καμάρες, και στα σπίτια (κολόνες στις πόρτες, ιωνικές, δωρικές, κορινθιακές), δικά μας σπίτια που μοιάζουν αποναρκωμένα τώρα.

Γιώργος Σεφέρης
Μέρες Ε΄
1 Γενάρη 1945 – 19 Απρίλη 1951
εκδόσεις Ίκαρος


Dans les rues de cette bourgade tranquille à l’architecture néoclassique caractéristique des côtes d’Asie Mineure, on croise toujours des vieillards qui parlent parfaitement le grec avec l’accent crétois. Ces sont des turco crétois parfaitement grécophones déplacés suite aux échanges de populations convenus par le Traité de Lausanne en 1923.


Autour de la table, dans une maison typique grecque d’Aïvali, dite la maison du curé car elle se trouve derrière l’église des « Archanges », nous avons eu le plaisir de partager quelques pages du journal intime de Georges Seferis.

Pergame, Ephèse et Smyrne


Depuis le mont Pagos, nous contemplons la ville qui s'étend à nos pieds. La Smyrne moderne s'étale aujourd'hui sur les cendres des anciens quartiers grecs et arméniens incendiés en 1922.

Η καμπάνα του ρολογιού της Αγίας Φωτεινής, που ακουγότανε σ’ ολάκερη τη μεγάλη πολιτεία με τις τρακόσες χιλιάδες ψυχές, χτύπησε δώδεκα. Τούτη την ώρα, φιόριζε ο Φραγκομαχαλάς. Γυναικόκοσμος στο δρόμο και στα μαγαζιά.
Έβρισκες σ’ αυτά ό,τι κι αν λαχταρούσε η ψυχή σου: τον Ουρανό με τ’ άστρα, την Πούλια, το Φεγγάρι και τον Αυγερινό. Σκολνούσανε κ’ οι υπάλληλοι από τις τράπεζες. Είτανε κάτι να ’σαι τραπεζιτικός, ξεχώριζες μέσα στην κοινωνία, λογαριαζόσουνα γαμπρός αν είσουνα μπεκιάρης. Φεύγανε και οι κύριοι απ’ τα γραφεία τους. Χαιρετούρες δεξιά ζερβά. Όπως την Κυριακή πρωί στο Κιαι, έντεκα με δωδεκάμισι.

Κοσμάς Πολίτης
ΣΤΟΥ ΧΑΤΖΗΦΡΑΓΚΟΥ
Τα σαραντάχρονα μιας χαμένης πολιτείας

Επιμέλεια ΡΕΤΕR ΜΑCKRIDGE
Α' ΑΝΑΤΥΠΩΣΗ
Ερμής Αθήνα 1990

Τράβηξα ίσια στην Αγία Φωτεινή κι άναψα στη χάρη της το κεράκι που μου παράγγειλε η μάνα μου. Κι ύστερα καρφώθηκα να βλέπω και να μη χορταίνω το καμπαναριό. Είκοσι μέτρα μπόι, τέσσερα πατώματα, όλο μάρμαρο. Κι ανάγλυφος ο Χριστός να κάθεται στο πηγάδι και να τα λέει με τη Σαμαρείτιδα. Κι οι καμπάνες φανταχτερές, γλυκόλαλες, δώρο των μεγάλων δουκώνε της Ρωσίας, και κατάκορφα, στον τρούλο, ο χρυσός σταυρός να λάμπει στον ήλιο, παρηγοριά και σκέπη για όλους τους ραγιάδες, που το ’χαν καύχημα, γιατί ο σταυρός έστεκε πιο ψηλά από την ημισέληνο που ήταν στημένη στο μιναρέ του Ισάρ τζαμί.

Διδώ Σωτηρίου
Ματωμένα Χώματα
Μυθιστόρημα
Εκδόσεις Κέδρος



Αν υπάρχει αυτό που λένε παράδεισος, το χωριό μας, ο Κιρκιτζές, ήταν ένα δείγμα του. Κοντά στο Θεό ζούσαμε, ψηλά, ανάμεσα σε κατάφυτα βουνά και ξαγναντεύαμε ολόκληρο τον καρπερό κάμπο της Έφεσος, που ήτανε δικός μας ίσαμε τη θάλασσα, ώρες δρόμο, όλο συκομπαχτσέδες και λιόδεντρα, καπνά, μπαμπάκια, στάρια, καλαμπόκια και σουσάμια. Διδώ Σωτηρίου Ματωμένα Χώματα Μυθιστόρημα Εκδόσεις Κέδρος


A quelques kilomètres d'Ephèse, visite du village natal de Dido Sotiriou, le fameux Kirkitzes, scène du roman "Terres de Sang". Nous avons eu la chance de travailler comme Dido Sotiriou jadis dans l'une des écoles de ce village autrefois peuplé uniquement de Grecs. Hélas, l'école est désormais un café...